Cartas Da Guerra

Ivo Ferreira - Portugal - 2016 - 105 min.
met Miguel Nunes, Margarida Vila-Nova, Maria João Abreu,…

‘Cartas da guerra’: Melancholie uit een koortsdroom

Bedwelmend en weemoedig: Cartas da guerra is voorlopig de beste film van het jaar. Niet slecht voor de adaptatie van een brievenroman door een onbekende Portugese regisseur.

Door Christophe Verbiest - 19 april 2017 - De Morgen

Hoe verfilm je een brievenroman? En dan nog eentje waarin alle epistels van dezelfde afzender zijn, gericht aan een en dezelfde bestemmelinge. Veel cineasten zouden halsbrekende toeren uithalen opdat de kijker niet merkt dat een reeks brieven aan de basis van de film ligt. Niet zo bij Ivo M. Ferreira, de regisseur van Cartas da guerra, die de epistolaire aard van zijn bronmateriaal zelfs beklemtoont: off screen worden er veel brieven voorgelezen.

Ze zijn afkomstig uit de autobiografische roman van António Lobo Antunes over diens belevenissen als legerarts in Angola in 1971. Het Afrikaanse land was toen een Portugese kolonie waar al een decennium een onafhankelijkheidsstrijd woedde.

Saudade

Dat de aanpak van Ferreira - het is ’s mans derde speelfilm - nooit verveelt, is te danken aan twee radicale keuzes. Niet de arts, genaamd António, maar een vrouwenstem, we veronderstellen diens zwangere echtgenote, leest de brieven voor.

Voorts kiest Ferreira voor een vlijmend contrast tussen wat gelezen wordt - vaak door liefde geïnjecteerde verzuchtingen van een intellectueel beneveld door heimwee naar zijn ongeboren kind - en de wijze waarop de kolonisator de opstand van de inheemse bevolking beteugelt. Onderhuids sluimert in Cartas da guerra een politiek thema. De arts voelt zich naar de linkerkant van het politieke spectrum opschuiven, hachelijk in de militaire dictatuur die Portugal toen was.

Maar hét hoofdonderwerp is de saudade van de fysiek en emotioneel ontheemde António. Met dank aan de ronduit epoustouflante zwart-witfotografie. Als is er van wit weinig sprake: veel scènes spelen in het (half)duister en zelfs over de zonovergoten exterieurs hangt een grauwfilter. Het maakt de melancholie des te tastbaarder, bedwelmend als een koortsdroom.

Ondanks een paar opvallende parallellen - de zwart-witfotografie en de setting in een Portugese kolonie - verschilt Cartas da guerra hemelsbreed van Tabu, de cultfilm van Ferreira’s landgenoot Miguel Gomes van vijf jaar geleden. Al was het maar omdat Cartas da guerra op alle vlakken superieur is. Meer zelfs, het is - met excuses aan Moonlight en La La Land - momenteel met voorsprong de beste film van het jaar.

Trailer

Deel film