Toni Erdmann

Maren Ade - Duitsland - 2016 - 162 min.
met Peter Simonischek, Sandra Hüller, Michael Wittenborn,…
5 European Film Awards 2017; Genomineerd voor Beste Buitenlandse Film (Oscars 2017)

FF Cannes 2016: Prijs van de Internationale Filmpers
Europese Film Awards 2016: Beste Film, Regisseur, Script, Acteur, Actrice

Duits, feministisch, 2,5 uur lang, en toch is Toni Erdmann de beste komedie die u dit jaar zal zien. Als je niet onder je stoel ligt te kronkelen van het lachen, dan wel van plaatsvervangende schaamte. En uiteindelijk van ontroering, om twee mensen die simpelweg hun best doen, al is dat niet genoeg.Met haar derde worp is regisseuse Maren Ade gelanceerd als internationale filmmaker. Haar unieke film is tegelijk het ontroerende portret van een uit elkaar gegroeide vader en dochter en een hilarische kritiek op onze prestatiemaatschappij. De carrièremensen worden in hun blootje gezet, ook letterlijk.

Toni Erdmann is slechts een van de vele vermommingen waarmee Winfried de mensen bij de neus neemt. Zijn mopjes onthullen iets tragisch van de anderen: hun gebrek aan humor en levenslust. Maar ze verhullen vooral iets van hemzelf: de flauwe plezante is een vereenzaamde, gescheiden pianoleerkracht zonder leerlingen.

Hij wil de band aanhalen met zijn dochter Ines, die carrière maakt in de Roemeense afdeling van een groot internationaal oliebedrijf. Zonder aankondiging daagt hij met fake gebit en idiote zonnebril op in haar kantoor. Haar ergernis houdt hem niet tegen. Wat volgt, is prima situatiehumor en een weekend waar iedereen zich ongemakkelijk bij voelt.

Ines zit op haar tandvlees, meedraaiend op de neoliberale carrousel van managermeetings, outsourcing en small talk. Hoe kan het dat zijn dochter verwacht in zo’n systeem gelukkig te worden? Gewapend met een scheetzak wil hij haar redden van de leegte.

Op recepties stelt hij zich maar wat graag voor als een ‘charismacoach’ en niemand die daaraan twijfelt. In het moderne bedrijfsleven wordt alles ernstig genomen, uit angst om zelf door de mand te vallen.

Ade had hier perfect kunnen afronden, maar het weekendje blijkt slechts de opwarming voor het echte carnaval, met een tenenkrommende versie van Whitney Houstons ‘Greatest love of all’ als anthem. Een scherpe montage en twee topacteurs doen je vergeten dat deze film ver voorbij de klassieke komedieduur gaat. De geroutineerde Oostenrijkse theateracteur Peter Simonischek bewaart perfect de balans en gaat er dan grandioos over, terwijl de Duitse actrice Sandra Hüller de barsten toont in het pantser van deperfectionista. Op den duur schaamt Ines zich niet langer om haar vader, maar voor haar vader.

Ade lepelt geen boodschap op, maar tussen de lijntjes groeit die grote vraag over wat het leven de moeite waard maakt. Misschien is het niet meer dan die enkele momenten waarin we samen kunnen lachen om onze eigen dagelijkse maskerade. Of de carrièrevrouw uiteindelijk bevrijd wordt, is lang niet zeker. Maar dit lachen is alleszins bevrijdend. (De Standaard)

“three-hour sports massage for your heart and soul.” (The Telegraph *****)

Trailer

Deel film