La La Land

• Golden Globes 2017: Best Motion Picture (Musical/Comedy), Best Director (Damien Chazelle), Best Performance By an Actor in a Motion Picture (Ryan Gosling), Best Performance By an Actress in a Motion Picture (Emma Stone), Best Screenplay, Best Original Score, Best Original Song.
• BAFTA’S 2017: Best Film, Director (Damien Chazelle), Leading Actress (Emma Stone), Cinematography, Original Music.
• Oscars 2017: Actress in a leading roll (Emma Stone), Cinematography (Linus Sandgren), Directing (Damien Chazelle), Music (Original Score & Original Song), Production Design.

De Morgen *****

La La Land’: Mooier dan de meest stoutmoedige dromen

Over La La Land is al veel geschreven, vooral in superlatieven. Maar toch willen wij er daar nog een paar toevoegen, in de mate van het mogelijke. Want deze musical is, zoals ze zeggen, hors catégorie. Wat betekent het woord ‘meesterwerk’ nog? Het is een term die, net als de superlatieven ‘geniaal’ en ‘briljant’, te vaak in het rond wordt geslingerd. Ook door ons. Waardoor het moeilijk wordt onder woorden te brengen wat we nu eigenlijk vinden van La La Land, al sinds de première in Venetië het onderwerp van de ene vijfsterrenrecensie na de andere. Maar sta ons een poging toe. La La Land is ontegensprekelijk een uitzonderlijke film – een die zich zonder pretentie een feelgood-musical laat noemen en waarin elk denkbaar cliché een verfrissende, nieuwe twist krijgt. Een film ook waarin romantiek geen kleffe bedoening is, maar een mooi jasje waarin ambitieuze dromen verpakt zitten.

Lichtvoetig surrealisme

‘La La Land’ is spaarzaam met musicalnummers, wat die sequenties des te effectiever maakt! Want Mia (Emma Stone) en Sebastian (Ryan Gosling) zijn romantici van het zuiverste bloed. Hij, een jazzpianist, wil zijn favoriete genre redden van de ondergang door een jazzclub te openen. Zij werkt in een koffiebar, maar droomt ervan om Hollywood-ster te worden. Ze vinden elkaar in hun liefde voor dromen, en uiteraard ook voor elkaar. Dat is op zich geen verbijsterend originele plot, maar regisseur-scenarist Damien Chazelle, die drie jaar geleden het verzengende Whiplash op de wereld losliet, legt over dat liefdesverhaaltje een onweerstaanbare filter van Hollywood-nostalgie. Een die totaal niet gimmicky aanvoelt, en de plot over kleine mensen en grootse dromen extra kracht bijzet. Zo is het decor waarin Mia en Seb hun dromen nastreven een geïdealiseerd Los Angeles, “een stad waarin de mensen alles adoreren en niets naar waarde schatten”, merkt Sebastian gevat op. Het is ook een stad waarin Rebel Without a Cause nog gewoon in de bioscoop speelt, en waar de straten om de haverklap worden afgezet om een scène van de volgende kaskraker op te nemen. Zoals ook Chazelle deed voor de verbluffende openingsscène van La La Land met nota bene het drukste stukje snelweg van de stad. Dat krijg je in België nooit voor elkaar.
LA is ook een stad waarin de dames bij de minste gelegenheid felgekleurde cocktailjurkjes dragen, en de heren zich wollen hemdjes en zijden dassen aanmeten. Chazelle laat de film baden in de zon, en heerlijk schemeren bij avondval. Hij creëert een wereld die baadt in een lichtvoetig surrealisme, zonder dat het ooit absurd wordt.

Technisch huzarenstukje

Dat Mia en Sebastian hun dromen en hun liefde uiten in een aantal zing- en dansnummers in de beste Hollywood-traditie – er zijn véél raakpunten tussen La La Land en Singin’ in the Rain – klopt perfect binnen die droomwereld. De panache waarmee de 31-jarige regisseur die scènes in beeld zet – van de grootschalige openingssequentie tot het intieme uitje in het planetarium uit Rebel Without a Cause – zou je mond doen openvallen van verbazing, als die al niet voortdurend in een gelukzalige glimlach had gelegen. Vaak zijn de scènes bovendien in één shot opgenomen – technisch huzarenstukjes waarin Gosling en Stone alle ruimte krijgen om te schitteren.

Mocht het nog iets betekenen, dan zouden we La La Land als een meesterwerk omschrijven, even briljant als geniaal

La La Land is weliswaar spaarzaam met musicalnummers, wat die scènes des te efficiënter maakt. Bovendien vergeet Chazelle, ondanks zijn talent voor stijl en vorm, de plot en zijn twee zoekende hoofdpersonages nooit uit het oog. Elk nummer zet een cruciaal moment in de film in de verf. Het tot tranen toe ontroerende einde is daar misschien wel het beste voorbeeld van.

Dromen mag, is wat La La Land vertelt, en als die dromen niet uitkomen, het zij zo. Hoe toepasselijk dat Chazelle met zo’n verhaal een film aflevert die mooier is dan onze meest stoutmoedige dromen. Mocht het nog iets betekenen, dan zouden we La La Land als een meesterwerk omschrijven, even briljant als geniaal. Want ook al stellen die omschrijvingen vandaag niet veel meer voor, Chazelle heeft ze, met Gosling en Stone als adjudanten, net nieuw leven ingeblazen. Waarvoor dank.

De Standaard *****

DAMIEN CHAZELLE LAAT DE MUSICAL WEER THUISKOMEN

Tapdansen tot de gsm afgaat

‘Ik haat jazz’, zegt zij, en zijn wereld stopt heel even met draaien. De onze ook, want we ­weten dat hij een jazz­pianist is die leeft voor zijn muziek. En we hebben net gezien hoe Mia en Sebastian elkaar boven de lichtjes van LA vonden, tegen hun eigen wil in. Hun tapdansende schoenen volgden nu eenmaal ­liever hun hart dan hun hoofd. Voor haar staat jazz gelijk aan liftmuziek, maar dat is omdat ze alleen de slappe, verwaterde va­riant kent. En dus neemt hij haar mee naar een echte jazzclub, waar de muziek lééft. Het is alsof regisseur Damien Chazelle, die voorheen scoorde met de jazzdrummerfilm Whiplash, rechtstreeks tot de kijker spreekt. ‘Ik haat musicals’, is immers de algehele afkeer waar hij tegenop bokst. Geen zorgen, La la land slaat je wantrouwen moeiteloos knock-out.

Dit is geen goedkope medley van hits à la Mamma Mia!, maar een film met zoveel liefde en lef gemaakt dat het aanstekelijk wordt. Je cynisme smelt als een ijsblokje in de Californische zon wanneer Emma Stone en Ryan Gosling tot in de zevende hemel stappen in het Griffith-observatorium uit A rebel without a cause. Chazelle knipoogt met virtuoos gevoel voor enscenering van ­Manhattan tot Casablanca.

Tot de schoenen klikken

‘Is het niet te nostalgisch?’, vraagt La la land zich halverwege luidop af. De film is immers een schaamteloze hommage aan de goeie oude Hollywoodmusical. Ryan Gosling en Emma Stone dansen de sterren van de hemel zoals Fred Astaire en Ginger Rogers in Swing time, en ze lopen een kartonnen decor van Parijs op net als in An American in Paris. Meer nog: Chazelle laat de musical weer thuiskomen. Zijn grootste inspiratiebronnen zijn het fenomenale Les parapluies de Cherbourg en het behoorlijk hysterische Les demoiselles de Rochefort. Daarmee vertaalde Jacques Demy in de jaren 60 de Hollywoodmusical naar Frankrijk – met het nonchalante realisme van de nouvelle vague als toegevoegde waarde. Nu keert het genre verrijkt terug. Net als Demy plaatst Chazelle zijn musical hardhandig in de ­wereld van nu, alle nostalgie ten spijt. Tapdansen wordt afgebroken door de ringtone van een gsm. In de magistrale openingsscène gaat een kakofonie van auto­radio’s – dit is autostad LA – over in een bonte flashmob op de tonen van ‘Another day of sun’. Tot de file weer op gang komt en het getoeter iedereen bij de les roept. Van naïviteit is ook in het verhaal geen sprake. Mia en Sebas­tian zijn een koppel van nu, een ­teveel aan realisme staat hen in de weg. Al van in het begin, wanneer ze elkaar treffen bij een uitzicht dat niet aan hen is besteed – of dat maken ze elkaar toch wijs. Tot hun schoenen klikken. Waarna zij weer op de afstandsbediening van haar auto klikt. Hij droomt van een eigen jazzclub, maar moet voor rosse muntjes kerstdeuntjes spelen in een restaurant. Zij hoopt filmactrice te worden, maar serveert in afwachting van de grote doorbraak koffie op de set van Warner ­Brothers. Dit is vandaag: dromen hebben meer weg van bikkelharde ambitie, en liefde moet het afleggen tegen carrières.

Chemie

De duizelingwekkend lange shots in het extrabrede Cinemascopeformaat verhogen het realisme: er is niet gemonteerd of gefoefeld, dit is echt, hoe ridicuul de fantasie ook is. Net zo moeten we geloven dat Gosling die jazzstukken uit zijn mouw schudt, na drie maanden intensieve pianostudie. Chazelle weet wat doorzetten betekent. Hij debuteerde acht jaar geleden al met een musical die naar Jacques Demy knipoogde, Guy and Madeline on a park bench. Die film geraakte nooit voorbij het circuit van filmfestivals en Chazelle moest eerst scoren met Whiplash voor hij nog eens met een musical kon komen. Het was het wachten waard. In La la land verkoopt Sebastian zijn zelfwaarde door in een rockband van John Legend te gaan spelen. Chazelle bleef wel trouw aan zijn idee. Hij werkte opnieuw met zijn componist van het eerste uur, Justin Hurwitz, die ­enkele fluitbare deuntjes koppelt aan teksten die u en ik ook zouden kunnen zeggen.

Misschien heeft deze film niet de onsterfelijke nummers van de films waar Chazelle zo zichtbaar van houdt, zoals Singin in the rain. Maar het zou kunnen dat u de hele avond nog het thema neuriet van ‘City of stars’. Net zo kunnen Gosling en Stone, die eerder samen speelden in Crazy, stupid, love en Gangster squad, niet zo goed dansen en zingen als de grote, getrainde musicalsterren van weleer. Dat is niet echt van belang. Ze hebben chemie voor drie. La la land tergt de zwaartekracht, tart de verbeelding en overwint elk wantrouwen: dit is waarvoor we naar de cinema gaan en verliefd worden. Als u niet houdt van musicals, kan La La Land u er wel van doen houden. Als u er wel van houdt, zit u nu al in de filmzaal.